Antalya Kültürel Miras Derneği’nin (ANKA) Elmalı’da arı serenleri ve tahıl ambarlarının kayıt altına alınarak uluslar arası alanda tanıtılmasına ilişkin “Kırkambar Projesi” atölye çalışmasına katılan mimar Klaus Schulz, kırsal mirasın korunmasında tersine göçü başaran Almanya örneğinin Elmalı için de geçerli olabileceğini, bu yolla kırsal kalkınmanın başarıya ulaşacağını anlattı.
Avrupa Birliği’nin hibe desteğiyle yürütülen Kırkambar Pojesi’nin Elmalı’daki ofisinde gerçekleştirilen eğitim ve atölye çalışmasına katılan yabancı akademisyen ve uzmanlar ile yerel temsilciler, Elmalı’daki geleneksel kırsal miras örneği arı serenleri ve tahıl ambarlarının tespiti ve yeniden fonksiyon kazandırılması için yapılabilecekleri ve olası sorunları tartıştı.
Arı serenleri üzerine çalışan Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Dr. Nisa Erkovan, bu kırsal mimari örneklerin temel işlevinin bal üretimini güvenceye almak olduğunu söyledi. Dr. Erkovan, yüksek yaylalardaki kule tipi arı serenlerinin doğal yöntemle üretilen balı yaban hayvanlarından ve hırsızlardan korumak amacıyla inşa edildiğini, Antalya ve Konya’ya özgü bu kırsal mimari miras örneklerinin halen kullanıldığını anlattı.
Elmalı’daki yöresel mimari ve kültürel peyzaj üzerine doktora çalışması yapan Akdeniz Üniversitesi Mimarlık Bölümü Başkanı Doç. Dr. Hacer Mutlu Danacı da araştırma bulgularını Kırkambar Projesi eğitim ve atölye katılımcıları ile paylaştı. Tahıl ambarları, değirmenler, ağdalıklar, bağ evleri ve arı serenlerinden oluşan Elmalı’daki yöresel mimari örnekler için resmi bir koruma statüsü bulunmadığı hatırlatan Dr. Danacı, ilçedeki kırsal peyzaj ve yöresel mimarinin bütüncül olarak korunması gerektiğine dikkati çekti.
Likya düğümünün önemine dikkati çekmek için Limyra’da 1970li yıllarda başlatılan deneysel arkeoloji çalışmalarına katılan Diskeles üyesi mimar Klaus Schulz, Almanya’nın Koburg bölgesindeki Sesslach kasabasının kültürel mirasın yeniden fonksiyonlandırılarak kullanılması çalışmalarından örnekler sundu. Alman devletinin, kente göç nedeniyle nüfusu 400’e düşen Sesslach kasabasındaki mimari mirasın tamamının onarımına destek verdiğini hatırlatan Klaus Schulz, sosyal ve ekonomik etkinliklerle desteklenen koruma faaliyetleri sayesinde kasabanın nüfusunun on katın üzerinde arttığını anlattı. Klaus Schulz, Almanya’da kültürel mirası yaşatmak için yıllık 3 milyar Euro bütçe kullanıldığını ve devletin harcadığı her bir Euro’nun altı katının vergi ve benzeri yollarla hazineye geri döndüğünü söyledi. Tarihi yapıları restore edilerek eko turizm faaliyeti başlatılan Sesslach kasabasına geri dönen gençlerin sosyal ihtiyaçlarını karşılamak ve küçük esnafı desteklemek için özel programlar uygulandığını dile getiren Schulz, Elmalı için de benzer proje ve programlar geliştirilmesi halinde kırsal kalkınmanın başarıya ulaşacağını, kente göçün tersine çevrilebileceğini söyledi.
Türkiye ve Avusturya’dan akademisyenler, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Elmalı Belediyesi’nin kültürel koruma uzmanları ile mahalle muhtarlarının katılımıyla gerçekleşen eğitim ve atölye etkinliğinde paylaşılan bilgiler ve yapılan öneriler Kırkambar Projesi çalışmalarında kullanılmak üzere kaydedildi.
Proje yürütücüsü ve ANKA Başkanı Dr. Selda Baybo, eğitim ve atölye çalışmasında paylaşılan bilgi ve deneyimlerin ardından gerçekleştirilecek tahıl ambarlarını ve arı serenlerini belgeleme çalışmalarının Kasım ayı sonuna kadar devam edeceğini, daha sonra Türkiye’de ve yurt dışında tanıtım çalışmaları yapacaklarını ifade etti.